در فرآیند ترخیص و تشریفات گمرکی در شرکتهای ترخیص کالا اصطلاحات و ضوابط خاصی وجود دارد که آشنایی با آنها می تواند به سرعت بخشیدن فرایند ترخیص کالاهای بازرگانی کمک کند. اصطلاح کالای ضبطی در ترخیص کالا یکی از این موارد است که نیازمند آشنایی بیشتر است. کالای ضبطی همان کالای متروکه است. این کالاها یا ممنوع الورود هستند و یا بصورت غیر مجاز وارد کشور می شوند که توسط ماموران گمرک ضبط و تصرف می شوند. در این حالت چنانچه از تاریخ ورود کالا به گمرک بیش از 4 ماه بگذرد و کالا هنوز از گمرک ترخیص نشده و صاحب کالا برای انجام تشریفات گمرکی مراجعه نکرده باشد، کالا متروکه نامیده می شود.
اصطلاح کالای ضبطی در ترخیص کالا چیست
محصول وارداتی زمانی توسط گمرک ضبط می شود که کالا غیر مجاز و یا به کل ممنوع الورود باشد، ولی با نام و مشخصات صحیح گزارش شده باشد که در این صورت به انبار فرستاده می شود تا پس از رفع مراحل قانونی اجازه ترخیص یابد. در این حالت گمرک سه ماه به تاجر فرصت می دهد که کالا را از کشور اعاده نماید. اگر صاحب کالا اقدامی انجام ندهد در این صورت بعد از اتمام مهلت داده شده، کالا اصطلاحا ضبط می شود. برای آزاد شدن کالای ضبطی صاحب کالا تنها دو ماه فرصت دارد که بار دیگ مالکیت اموال خود را با حل مراحل قانونی در دست بگیرد. در غیر این صورت کالای ضبطی قطعی شده یعنی به مالکیت دولت درخواهد آمد. در این مدت لازم است صاحب کالا شکایت خود را تسلیم دادگاه نماید، تا در مدت زمان دو ماه باقی روال قانونی قضیه طی شود. در غیر این صورت کالا به مالکیت دولت انتقال می‌یابد.
گمرک چه اقدامای در رابطه با کالاهای ضبطی انجام می دهد؟
باید در نظر داشت که اگر کالای ضبطی با مشخصات صحیح به گمرک اظهار شده باشد، گمرک ممکن است به صاحب کالا سه ماه فرصت دهد تا آن را از کشور خارج کند. اگر در این مدت صاحب کالا برای پس فرستادن مرسوله خود تصمیمی نگیرد و اقدامی انجام ندهد، کالاهای او پس از این مدت توسط گمرک ضبط خواهد شد. علاوه بر این، صاحب کالا دو ماه فرصت خواهد داشت که اگر شکایتی در این زمینه دارد به مراجع قانونی اعلام کند، که پس از تاریخ مراجعه به مراجع قضایی، حداکثر تا پانزده روز می تواند گواهی‌ها و اسناد مربوط را ارائه نماید. در صورتی که پس از این دو ماه هم تکلیف این گونه از کالاها مشخص نشود، از نظر قانونی و به طور قطعی، کالاها ضبط می شوند و مالکیت آنها در اختیار دولت قرار می گیرد.( اطلاعات بیشتر راجع به گمرک را در ویکی پدیا بخوانید )
پس از واگذار شدن مالکیت کالاهای ضبطی به گمرک، به موجب ماده ۳۷ قانون امور گمرکی، سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی، مسئولیت این کالاها را به عهده می گیرد و با تنظیم صورت مجلس کالاهای ضبطی را به انبارهای خود انتقال می دهد.
به موجب ماده ۳۳، سازمان جمع آوری و فروش تملیکی این کالاهای ضبط شده را با رعایت مقررات مربوط به فروش خواهد رساند.
همچنین، براساس تبصره ماده ۳۵، اگر کالاهای ضبطی از نوع سریع الفساد باشند و نگهداری آنها با هزینه های اضافی یا خطر همراه باشد، چه ضبط کالا قطعی شده باشد و چه نشده باشد، و برای کالاهایی که شش ماه از تاریخ ضبطشان گذشته است ولی تعین تکلیف نهایی نشده اند، باید طبق مقررات به فروش گذاشته شوند و وجوه حاصل از آن تا زمان تعین تکلیف نهایی به عنوان سپرده نگهداری شود، مگر آنکه مرجع رسیدگی به این موضوع تشخیص دهد که تا زمان تعین تکلیف شدن لازم است کالا در انبار بماند.
