تشریفات گمرکی به کلیه‌ی کارهایی گفته می شود که برای ترخیص کالاها از گمرک انجام می شود. پته گمرکی یکی از این تشریفات است. پته گمرکی یا پته مسافری یکی از سریعترین سندهای ترخیص کالا از گمرک است که مسافران برای ترخیص کالاهای خود که ارزش آنها تا 1000 دلار می باشد از آن استفاده می کنند. در این حالت نیازی به کارت بازرگانی نیست. بطوری که پس از اخذ قبض انبار و اقدامات برای صدور پته، شاید کالا ظرف چند ساعت از گمرک ترخیص و سپس تحویل مشتری داده شود.
پته گمرکی چیست؟
در گذشته پته‌ی گمرکی دستی نوشته می شد و پس از ارزیابی و دیدن کالاها و پرداخت عوارض گمرکی مربوط به آن، اجازه ی ترخیص از گمرک برای آن صادر می شد، اما این روند در حال حاظر تغییر پیدا کرده و مسئولین گمرک برای اینکه پته‌ی مسافرتی صادر کنند ابتدا اظهار کالا را بصورت کامپیوتری انجام میدهند .
شرایط اجرای این سند در حال حاضر به این صورت است که گمرک، برای کالا های وارداتی کمتر از 1000 دلار برای اشخاص عادی و تا 2.000 دلار برای شرکت های تولیدی مجوز ترخیص کالا بدون کارت بازرگانی صادر می کند .هر چند در حال حاضر برای ترخیص قطعات یدکی ماشین آلات تا سقف 20.000 دلار نیز، می توانند بدون نیاز به اخذ مجوز ثبت سفارش کالا، اقدام به صدور پته گمرکی و تجاری کنند .
چه کالا هایی غیرتجاری هستند؟
كالایی كه از لحاظ قیمت بهای پایینی دارند و تعداد آنها نیز زیاد نیست، جنبه تجاری ندارند. این کالاها احتمالاجهت واحد های تولیدی بوده و یا وسایل شخصی ای هستند که تاجر برای استفاده شخصی خود خریداری کرده است. برای این کالاها بنابه تشخیص گمرک، با حداقل مجوزهای واجب، جواز ترخیص صادر می شود. اما حقوق و دستمزد گمرک جهت ورود به کشور پرداخت می شود. در مورد این کالاها, اظهارنامه و کارت بازرگانی نیاز نیست، همچنین اسنادی نظیر مدرک مبدأ, عدل بندی, مدرک های بازرسی, پیش فاکتور و خود فاکتور ضرورتی دارند، بلکه فقط با پته گمرکی، مرخص میشوند. البته ناگفته نماند در این بین، مسافرانی که قصد ورود کالا به کشور را دارند، اجازه دارند سالانه 80 دلار همراه خود وارد کشور کنند، به شرطی که کالاهای وارداتی جزء کالاهای ممنوعه نباشد.
انواع سندهای ترخیص کالا و تفاوت بین آنها
در گمرک دو نوع سند ترخیص کالا وجود دارد که عبارتند از :
الف ) مجوز ترخیص کالاهای تجاری(برگه سبز)
ب ) پروانه یا مجوزی که برای کالاهای غیر تجاری صادر می شود که شامل پته گمرکی میشوند.
برگه سبز به پروانه یا مجوزی گفته می‌شود که گمرک به عنوان مجوز ورود کالای تجاری به ایران می‌دهد. درحالی که پته گمرکی، پروانه یا سند مجوز ورود کالاهای غیرتجاری به ایران است. تفاوتی که بین برگه سبز و پته گمرکی وجود دارد در این است که در پته گمرکی نیازی به تنظیم اظهارنامه و ثبت سفارش برای کالای ورودی خود ندارید اما در ترخیص کالا به شکل برگه سبز، اوضاع به همین راحتی نیست. در این حالت هم تشریفات ترخیص کالا و ثبت و ارائه مدارک گمرکی طولانی است، و هم اینکه برای ترخیص کالا به ارائه بارنامه، فاکتور به همراه اظهارنامه گمرکی نیاز است. برای بارگیری کالاها باید برگ سبز توسط کارشناسان گمرک امضا شود و سپس با برگه ی مربوطه به انبار مراجعه کرده و برای صدور بیجک اقدام کنند.
نحوه ثبت پته گمرکی
اگر در گمرک، ترخیص کالاها به عنوان مسافری شناخته شود، یا برای هدیه و سوغاتی معمولی برای اشخاص حقیقی، لوازم مربوط به کالاهای مسافری و …تشخیص داده شود، مسئولین فنی سازمان گمرک موظف‌اند در صورت تأیید غیرتجاری بودن کالا، آن را در سامانه گمرک به صورت الکترونیکی اظهار کرده و به ثبت برسانند. به دلیل ثبت تخلفات پیشین در حال حاضر، در فرآیند صدور پته‌های گمرکی، سخت‌گیری‌های زیادی اعمال می‌شود.
