هر کشوری برای واردات و صادرات کالا از مرزهای خود قوانین و مقرراتی دارد و هزینه های مختلفی را در نظر گرفته است. در کشورمان هم ترخیص کالا از گمرک با هزینه‌هایی همراه است که شامل حقوق گمرکی و مالیات و عوارض می‌شود.در این مطلب، با قوانین عوارض و هزینه های گمرکی و مالیاتی در ایران آشنا خواهیم شد .
هزینه های گمرکی
در عوارض و هزینه های گمرکی و مالیاتی در ایران ، هزینه‌های گمرکی به آن هزینه‌هایی گفته می شود که در فرآیند ترخیص کالا و تشریفات اداری آن لازم است پرداخت شوند.
این هزینه‌ها ممکن است شامل هزینه‌های تخلیه و بارگیری کالا، هزینه انبارداری، حقوق ورودی، مالیات بر واردات، هزینه آزمایشگاه و کارشناسی و … شود.
به طور کلی، هزینه هایی که در گمرک دریافت می‌شود یا حقوق ورودی و عوارض گمرکی است که به‌نوعی مالیات غیرمستقیم است، یا هزینه‌های خدمات ارائه شده است که به سازمان‌های ارائه دهنده‌ی این خدمات، مانند انبارهای عمومی گمرک، سازمان بنادر، سازمان ملی استاندارد و… پرداخت می‌گردد.
البته صاحبان کالا می‌توانند مشمول برخی معافیت‌ها نیز باشند، چنین مواردی بر طبق قوانین و امتیازنامه‌های موجود مشخص می‌شود.
مالیات گمرکی
مالیات پرداختی اجباری و بلاعوض است که بخشی از هزینه‌های دولت را تأمین می کند. مالیات ممکن است به‌طور مستقیم به صورت مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد باشد، یا به طور غیرمستقیم مانند مالیات بر واردات.
مالیات بر واردات
مالیات بر واردات از انواع مالیات غیرمستقیم است که وجوه به دست آمده از آن صرف بودجه عمومی کشور می‌شود. در بودجه دولت، مالیات بر واردات به‌صورت مالیات بر حقوق گمرکی، مالیات بر سود بازرگانی، حق ثبت سفارش و عوارض اتومبیل‌های وارداتی است.
مالیات بر حقوق گمرکی برای همه کالاها ۴ درصد می‌باشد که توسط مجلس وضع شده است.
مالیات بر سود بازرگانی را دولت تعیین می‌کند و بسته به نوع کالا متغیر است.
مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده، تفاوت کالا و ارزش آن در دوره‌ای مشخص است.
طبق قوانین، براساس نوع و حجم کالاهای وارداتی، ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده برای آنها محاسبه می‌شود.
ارزش کالا
ارزش کالای ورودی بهای سیف آن کالا است که براساس اسناد معتبر تعیین می‌شود. بهای سیف شامل بهای خرید کالا در مبدا به‌علاوه‌ی هزینه‌های بیمه و باربندی و حمل‌و‌نقل و سایر هزینه‌هایی است که تا زمان ورود کالا به اولین گمرک به آن تعلق می‌گیرد.
حقوق ورودی
حقوق ورودی کالا براساس ارزش کالا محاسبه می‌شود و در موارد معدودی هم براساس مقدار ویژه کالا.
میزان حقوق ورودی قابل پرداخت، طبق جدول تعرفه‌های گمرکی، در ابتدای هر سال مشخص می‌شود.
در ایران در بسیاری از موارد منظور از تعرفه کالا، حقوق ورودی کالا است.
عوارض گمرکی
هر کالایی که برای واردات قطعی به کشور آورده شود باید حقوق ورودی و عوارض آن پرداخت شود.
در واقع، تعرفه های گمرکی را می‌توان عوارضی دانست که دولت برای واردات کالا دریافت می‌کند. این تعرفه‌ها به عنوان تعرفه حمایتی یا مادی در نظر گرفته شده اند.
کالاهایی که در زمره‌ی واردات موقت قرار بگیرند از حقوق ورودی معاف هستند ولی لازم است عوارض را بپردازند.
برای کالاهای صادراتی هم، حقوق گمرکی خروجی وجود ندارد ولی مشمول پرداخت عوارض می شوند.
اصولا گمرک ایران اجازه ندارد به کالاهایی که حقوق و عوارض آنها پرداخت نشده است اجازه‌ی ترخیص دهد.
عوارض را گمرک به نیابت از سازمان های دیگر اخذ می کند.
عوارض گمرکی را می توان شامل موارد زیر دانست:
- هزینه تمبر
- عوارض مهر سربی یا لاکی یا نوارچسب گمرکی
- ارضیه و انبارداری
- باربری و تخلیه و بارگیری
- حق نگهداری کالا در انبارهای اختصاصی یا خارج از محوطه گمرک و حق بدرقه کالا
- حق آزمایشگاه و تعرفه‌بندی
- حق نظارت در انتقال کالاها از وسایل حمل به یکدیگر
همچنین، ۱ درصد از مجموع حقوق گمرکی و سود بازرگانی هم به‌عنوان عوارض هلال احمر محاسبه می‌شود.
